Droogte komt in verschillende fases. En iedereen heeft er een andere beleving bij. Boeren kunnen bijvoorbeeld blij zijn dat ze gewoon het land kunnen bewerken zonder zich vast te rijden in kletsnatte percelen. Burgers genieten van heerlijk weer en wij als waterschappers maken ons zorgen over wat er mogelijk nog komen gaat. In dit artikel krijg je een korte uitleg over de verschillende stadia van droogte en leggen we uit waar we ons nu bevinden.
Stadium 1
Als er over een langere periode veel minder neerslag valt dan gebruikelijk en er daarbij ook nog eens water verdampt spreken we van een meteorologische droogte. Op dit moment is daar overduidelijk sprake van: februari was een droge maand, maart zelfs ‘recorddroog’ en ook in de eerste dagen van april bleef regen uit.
Dat kun je het best zien aan het huidige neerslagtekort, wat betekent dat er meer water verdampt dan er aan neerslag valt. In onderstaande grafiek zie je het neerslagtekort van 2025 tot nu toe vergeleken met de mediaan (de middelste meting), de vijf procent droogste jaren en het recorddroge jaar 1976. De actuele zwarte lijn zit boven de lijn van 1976 en tikt de vijf procent droogste jaren aan. Kortom: niet eerder was er zo vroeg in het jaar zo’n groot neerslagtekort. Dit wil overigens niets zeggen over wat er nog komen gaat in de rest van 2025.
Vergroot hier de grafiek van het neerslagtekort (pdf, 17 kB)
Stadium 2
Zodra neerslag uitblijft en de zon volop schijnt, droogt de bodem op en spreek je van bodemdroogte. Dat begint in de zogeheten toplaag. Momenteel zien we duidelijk dat de bodem aan het opdrogen is. Bij landbewerkingen zijn stofwolken zichtbaar. Ook wordt her en der al beregend om jonge plantjes te laten groeien ofwel zaden te laten ontkiemen, omdat er een vochttekort is in de toplaag. Het is ook te merken aan de vele natuurbranden die er al zijn geweest in Nederland. Dieper in de bodem is er nog wel voldoende vocht.
Stadium 3
De volgende stap als de droogte doorzet is zogeheten hydrologische droogte. Deze vorm van droogte uit zich in zeer lage grondwaterstanden en lage waterstanden en afvoeren in waterlopen. Deze vorm van droogte treedt op als het langdurig droger is (en dus niet als het een paar weken droger is geweest).
Meestal zien we deze vorm daarom pas in de zomermaanden en de vroege herfst. Dan is het een eventueel neerslagtekort op het hoogtepunt en kunnen er ernstige watertekorten optreden. Momenteel zitten we nog niet in een hydrologische droogte, maar zien we wel al de eerste tekenen daarvan.