Op het land zie je al snel wat er groeit en bloeit, maar wat leeft er eigenlijk onder water en langs de oevers? Meer dan je denkt, blijkt tijdens de start van Oeverlopers, een project waarbij vrijwilligers de komende jaren de Kasteelmeander van de Aa bij Middelrode ontdekken. Ecologen van FLORON en RAVON gaven vrijdag, in samenwerking met ons waterschap, een introductieles over waterplanten en vissen. "We hopen hier ooit de kopvoorn aan te treffen, een echte beekvis", zegt Mick Vos van RAVON.
Hulp van vrijwilligers
Om in kaart te brengen wat er allemaal groeit en leeft in deze meander (bocht in een kronkelende rivier), gaan de Oeverlopers de komende drie jaar op onderzoek uit. Hoe ontwikkelen planten en dieren zich op deze plek? En wat zegt dat over hoe schoon de beken zijn? ,,Op deze vragen hebben we straks een antwoord”, zegt Michiel Verhofstad, projectleider van Oeverlopers. ,,In Nederland hebben we duizenden kilometers aan watergangen. We kunnen deze beken niet allemaal in de gaten houden, daar hebben we de hulp van vrijwilligers bij nodig. De Oeverlopers geven hun bevindingen door en zo kunnen we mooi zien of bijvoorbeeld de waterkwaliteit op peil blijft.”
Dynamisch beekdal
De Kasteelmeander is een ideale plek om de waterkwaliteit en biodiversiteit (verscheidenheid aan planten en dieren) van de Brabantse beken te monitoren. Het gebied is onderdeel van het Dynamisch beekdal, waar we als waterschap de natuur hersteld hebben. Oude meanders zijn weer aangesloten, zodat rivier de Aa meer ruimte heeft om te slingeren. En er zijn stuwen verwijderd waardoor vissen weer alle kanten op kunnen zwemmen. ,,We brengen nu in kaart hoe de biodiversiteit hier de komende tijd verandert”, zegt Verhofstad. ,,Dat doen we in een afgebakend gebied van ongeveer honderd meter.”
Sterrenkroos aan de werphaak
Na een korte introductie vertrekt de groep naar de beek. Een deel concentreert zich op het onderwaterleven, de andere helft kijkt wat er allemaal groeit langs en in het water. Daarvoor heeft Mike Janssen van FLORON een werphark gemaakt, een hark aan een lang touw. ,,Als je deze in het water gooit en weer omhoog trekt, zie je wat er in het water groeit. Kijk, hier hebben we bijvoorbeeld sterrenkroos en watermunt.” De vrijwilligers kijken geïnteresseerd toe. Ze hebben allemaal een ding gemeen, het zijn grote natuurliefhebbers. ,,Ik ben actief bij IVN Bernheze en ben benieuwd wat we hier allemaal aantreffen”, zegt Hermine Verheul. Ook Angela Heetvelt is een actieve natuurvrijwilliger. ,,Ik ben hier om nog meer te leren over verschillende soorten planten. En het is fijn om bij te kunnen dragen aan schone beken en biodiversiteit.”
Grondels in het schepnet
Om te zien wat er onder water leeft, is het belangrijk om ook het water in te gaan. Met een waterpak en een groot schepnet stappen de Oeverlopers nog wat onwennig de beek in. Het water is kraakhelder, en al snel zitten de eerste visjes in de emmers. Aan de kant staat een aquarium waar de vondsten goed bekeken kunnen worden. De vangst tot nu toe: blankvoorn, marmergrondels, een kleine modderkruiper en de riviergrondel. ,,Verwachte soorten, maar toch mooi om ze te zien”, zegt Oeverloper Sebastiaan Bakker. ,,De waterkwaliteit is hier erg goed en dat zie je terug aan het aantal soorten.” Hij is blij met het project Oeverlopers. ,,Je ziet nu al dat liefhebbers via Facebookgroepen soorten melden. Nu kunnen we dat gestructureerd doen.” Na een uurtje vissen en planten bekijken is de groep enthousiast. ,,We hebben veel gezien en geleerd”, zegt Heetvelt. ,,Er groeit en bloeit veel meer dan je denkt.”
