Kopzorgen voor waterschappen. Want in het najaar schoppen de beverouders hun pubers de deur uit. Die pubers komen dan steeds vaker op plekken terecht waar dat niet gewenst is.
We klotsen met laarzen aan door een kletsnat landschap, pal naast de beek de Hoge Raam tussen Langenboom en het dorp Zeeland. Wiet van Bragt van waterschap Aa en Maas laat maar wat graag tussen de opschietende wilgen de enorme berg hout in het water zien.
Flinke joekel in de beverburcht
,,Hier zit de beverburcht. Een flinke joekel. De bevers slapen nu, maar vanavond gaan ze wel op pad, hoor. Hier in het gras naast de beek zie je een paar beverpaadjes. In de zomermaanden gebruiken ze die om naar het maïsveld te lopen en daar wat maïsstengels te eten."
De bevers die hier zitten zijn waarschijnlijk nazaten van bevers die vanuit Limburg via de Maas oprukken naar Brabant. ,,Maar ook vanuit de Biesbosch zetten ze koers naar ons werkgebied van Aa en Maas. Waterschap De Dommel ziet ook al volop bevers in de Dommel, Voorste Stroom en Essche Stroom."
Een woordvoerder van waterschap De Dommel bevestigt dat. ,,In 2020 werden 697 bevers gezien. Een jaar later 2005. Maar dat zijn niet allemaal bevers, hoor. Dat kunnen ook beversporen zijn die gemeld worden."
Tot voorbij de knieën in een gat
Nu de pubers van een jaar of drie oud de burchten verlaten, moeten Van Bragt en de collega's van de waterschappen Aa en Maas en Dommel extra alert zijn. ,,Pas nog zat er een bever in de stadsvijver bij het provinciehuis aan de kant van hotel Mövenpick in Den Bosch. Gaten graven onder een parkeerplaats. Dat is gevaarlijk. En ook bij de woonwijk van de Groote Wielen bij Rosmalen hadden we bevers die de Empelse Dijk te grazen namen. Dan moeten we echt ingrijpen. Hier zijn matten van gaas in het talud verwerkt. Een dure oplossing. Maar dat is de enige manier."
Waterschap Aa en Maas zet de laatste jaren steeds meer uren van haar werknemers in om de veiligheid van watergangen in de gaten te houden. ,,Soms zakt een werknemer tot voorbij de knieën in een gat in de oever naast het water. Dan weer een loonwerker die met de wielen van de machine voorover kukelt tijdens het maaien van watergangen. En we houden bomen die aangevreten worden in de gaten. Als ze een gevaar voor wandelaars gaan opleveren, dan zullen we die ook moeten opruimen. De laatste drie jaar is de tijd die we moeten besteden aan de bever elk jaar verdubbeld. De investeringen voor preventie zijn nog veel harder gegroeid."
Blij zijn met de bever, dat gevoel ook
Toch is ook Van Bragt zeer gecharmeerd van het dier. ,,Dat maakt het wat dubbel. Op verkeerde plekken kan hij een enorme lastpost zijn. Maar het is ook een prachtig dier. Een dier dat thuishoort in Nederland en Brabant." Daar moeten we met zijn allen aan wennen, zegt hij. ,,Na honderd jaar afwezigheid van het dier en de herintroductie in 1988. De bever helpt mee aan een hele grote biodiversiteit. Het is een sleutelsoort die door zijn werk, zoals dammen maken in het water, burchten bouwen en bomen om knagen, voor heel veel andere flora- en faunasoorten een mooie biotoop maakt. Insecten, vissen, vogels, ze profiteren enorm van het werk van de bever. En in droge zomers helpt het dier ons veel water vast te houden achter de dammen."
Komende jaren houdt bever organisaties zoet
De bever houdt de waterschappen, maar ook de provincie en particulieren die met het dier te maken krijgen, de komende jaren nog wel zoet. ,,Nu bevers zich succesvol voortplanten en hun aantal groeit, komt de tijd dat de heel strenge beschermde status van het dier op de helling moet. De provincie is daar nog erg voorzichtig mee. Wij moeten steeds ontheffingen aanvragen voor het bestrijden op gevaarlijke plaatsen. De provincie vindt nu ook in uitzonderlijke gevallen dat doodmaken van de dieren kan. Eerst was het hooguit verplaatsen van bevers naar andere leefgebieden. Maar dat werkt niet meer, nu de aantallen groeien."
Wat volgens Van Bragt nu het beste werkt is de boel erg goed in de gaten houden. ,,En op plekken waar de bever kan en mag leven de leefomstandigheden heel goed maken. Met de aanplant van zacht hout zoals wilg en voldoende steile oevers met tachtig centimeter water in de waterloop. Dat vinden ze ideaal. Omdat deze dieren territoriaal leven, houden ze dan vlakbij bijvoorbeeld een primaire dijk ook andere bevers weg."
Schade? Het waterschap niet bellen!
Particulieren trekken nogal eens bij waterschappen aan de bel als zij op hun grond schade ondervinden van de bever. ,,Dat is raar. Want het is een misvatting te denken dat de bever van het waterschap is. De bever is van 'moeder natuur.' Ik snap de teleurstelling van particulieren, maar schade op hun perceel is toch echt voor hun eigen rekening. Daarom zou er een soort van landelijk fonds moeten komen, waarop particulieren een beroep kunnen doen bij schade. Anders gaan mensen naar eigen believen handelen. Dat moet je niet willen." Schade op particuliere percelen is toch echt voor eigen rekening.
Auteur: Domien van der Meijden
Bron: Brabants Dagblad editie Den Bosch/Vught donderdag 20 oktober