De stellage die op de zuivering in Haps komt lijkt op een knikkerbaan. Verschil is wel dat deze 15 meter hoog is. En dat hier geen knikkers doorheen rollen maar enorme hoeveelheden slib. Slib is de substantie die overblijft nadat we het afvalwater hebben schoongemaakt. Het bevat veel water en daar willen we vanaf. De knikkerbaan helpt daarbij. En we verkleinen hiermee ook nog eens onze klimaatvoetafdruk. Onze innovatietechnoloog Tom Weijtmans legt uit hoe dat kan.
Situatie nu
‘Slib bestaat behalve uit water ook uit bacteriën; micro-organismen die de afvalstoffen uit het rioolwater hebben opgegeten. De goede stoffen die in slib zitten halen we er graag uit. Van bijvoorbeeld fosfaat maken we kunstmest. En van de plantaardige materialen maken we energie voor hergebruik. Wat overblijft van het slib gaat in een soort centrifuge die er zoveel mogelijk water uithaalt. Wat uiteindelijk aan slib overblijft gaat naar de verbrandingsovens van Slibverwerking Noord-Brabant in Moerdijk. Probleem is dat dit slib toch nog voor 75 tot 80 procent uit water bestaat. En precies dit water zit het slibverwerkingsbedrijf behoorlijk in de weg bij het proces van verbranden.’
Hoger energierendement
Volgens Tom wordt een veel hoger energierendement gehaald met drogere slib. Bovendien geldt, hoe droger het slib, des te kleiner het volume, des te minder vrachtwagens de weg op hoeven richting Moerdijk. Dat is wat we willen. En we willen nog meer: ‘Om slib te ontwateren is een kostbare hulpstof nodig. Dit is een stof met ‘plakkracht’ die zorgt dat slib aan elkaar klontert. Dat is fijn, want grote klonters kun je makkelijker scheiden van water, dan allemaal kleine deeltjes. Vergelijk het maar met een klont klei of een hand zand in een bak water.’ Tom belicht ook een keerzijde: ‘Groot nadeel is dat die hulpstof een fossiele grondstof is die we liever niet gebruiken. In 2050 willen we immers een klimaatneutraal waterschap zijn!’
Met de stellage in Haps verwacht Tom dat de massa slib met 85% afneemt én dat de hulpstof niet meer nodig is.
Werking van de stellage
De techniek Torwash, zo noemen we het proces in de knikkerbaan, zorgt dat slib zonder hulpstoffen onder hoge druk en hoge temperatuur wordt behandeld. Hierdoor wordt het eindproduct slib veel droger. Zo droog dat nu zelfs wordt onderzocht of dit als brandstof kan dienen.
Van proef naar demonstratiemodel
‘Eerst was er een Torwash proef bij een zuivering in Almere’, legt Tom uit. ‘De stellage daar verwerkte 25 liter slib per uur, op 200 graden en 20 bar. Een wonderformule, zo bleek. Daarom nu een opschaling: een demonstratiemodel in Haps, het Land van Cuijk, waar we 500 liter slib per uur door de knikkerbaan leiden. Dat is 10 % van alle slib van de zuivering. Als dit allemaal goed gaat, betekent dit een belangrijke klimaatstap vooruit.’ De planning is dat dit jaar nog de schop de grond in gaat.
Wishful thinking: 42.500 minder vrachtwagens met slib op de weg
Stel dat de techniek op alle 300 zuiveringen in Nederland wordt gebruikt? ‘Dan zou jaarlijks 1,5 miljoen ton slib met 85% afnemen’, legt Tom uit. ’Dat is goed voor 42.500 minder vrachtwagens op de weg, uitgaande van 30 ton slib per transport. Een forse verkleining van de klimaatvoetafdruk op landelijke schaal dus. En als het dan ook nog eens lukt om de droge slibkoek als groene brandstof in te zetten - projectpartner Eneco onderzoekt dit - dan kunnen we de wereld nog mooier kleuren.’ Hoe energie-efficiënt het totaalplaatje echt wordt - want de hoge druk en de hoge temperatuur kosten ook energie - gaat de toekomst uitwijzen.
Torwash is een experimentele slibverwerkingstechniek die we ontwikkelen met: Torwash bv, STOWA, RvO, TNO, Eneco, Witteveen+Bos, Paques, HydroBusiness, Limburg Filter, CEW, waterschap Rivierenland en waterschap Zuiderzeeland. De bouw van het systeem wordt uitbesteed aan Eliquo Water & Energy.