Waar in februari nog de stormen Dudley, Eunice en Franklin over ons land raasden, volgden niet veel later de droogteberichten elkaar in hoog tempo op. Voor dit jaar staan we ook weer klaar om de nieuwe extremen het hoofd te bieden. Of het nu gaat om droogte, piekbuien of het houden van droge voeten. Aan het begin van 2023 blikken we eerst graag met je terug op 2022. We wensen je veel leesplezier!
Onderhoud en beheer van dijken
Een veilige Maasdijk; sterk en hoog genoeg om het water te kunnen keren, dat is wat we willen. We werkten dan ook hard aan het beheren, controleren, versterken en onderhouden van de Maasdijk en kleinere waterkeringen. Ook in 2022 veel bedrijvigheid:
- We maaiden 110 km dijk langs de Maas en 70 km dijk langs de regionale rivieren en kanalen.
- Wekelijks controleerden we de dijken op beschadigingen, op graafschade en op illegale bouwactiviteiten. Waar nodig werd er gehandhaafd.
- In september voerden we de najaarsinspectie uit. We bekeken alle dijken grondig, legden onvolkomenheden vast en herstelden waar nodig.
- We ontmantelden dassen- en beverburchten om de sterkte van de dijk te herstellen. Dat deden we bijvoorbeeld in Rosmalen. Er waren veel bevers actief in ons werkgebied. We merkten veel beveractiviteit in ons werkgebied waardoor we op meerdere plekken schades moesten herstellen.
- In Empel brachten we graafwerend gaas aan tegen bevergraverij.
- Onze 160 dijkwachten, waaronder burgers, kregen een theorie- en praktijktraining. Het is nog steeds mogelijk om dijkwacht te worden. Bij voldoende animo organiseren we een training op 16 februari. Je kunt je per mail aanmelden: dijkwacht@aaenmaas.nl.
- We stimuleerden biodiversiteit op onze dijken door meer fasering aan te brengen in de maaibestekken en 2 pilots waarbij ecologisch beheer wordt toegepast in lijn met de Kleurkeur.
- Elke dag werken we meer datagedreven.
- We werkten de plannen uit voor de dijkversterking tussen Ravenstein en Lith, tussen Cuijk en Ravenstein en bij Doeveren.
- We herstelden 3 waterkerende kunstwerken (denk aan gemalen, sluizen en stuwen) in de dijk langs het Drongelens Kanaal.
Zuiveren van rioolwater
Onze rioolwaterzuiveringen draaiden weer op volle toeren om het vuile rioolwater van inwoners en bedrijven in Oost-Brabant weer schoon terug te geven aan de natuur. Uit rioolwater halen we ook waardevolle grondstoffen. Het jaar 2022 levert interessante cijfers op:
- We zuiverden 288 miljoen liter water per dag
- We produceerden 7,2 miljoen kubieke meter biogas, omgerekend het gasverbruik van ongeveer 3000 huishoudens. Zo’n 5,3 miljoen kubieke meter ging naar Heineken en 0,7 miljoen kubieke meter naar de Afvalstoffendienst in ‘s-Hertogenbosch als brandstof voor de vuilniswagens.
- We wekten ruim 11,5 miljoen kilowattuur (kWh) elektriciteit op met zonne-energie en ruim 2 miljoen kWh door verbranding van biogas in onze eigen generatoren. Dit komt overeen met het elektriciteitsverbruik van ongeveer 4500 huishoudens. Deze energie gebruikten we zoveel mogelijk zelf.
- Van het aangevoerde rioolwater op onze zuiveringen verwijderden we 94% van de vervuiling. Ook de overige 6% proberen we eruit te krijgen.
- De eerste tonnen actief poederkool zijn gedoseerd, voor aanvullende verwijdering van medicijnresten op de zuivering in Oijen. Op de zuiveringen in Dinther en in Vinkel zijn vergelijkbare installaties in voorbereiding.
- Op de zuivering in Dinther gaan we medicijnresten verwijderen met onder andere ozon. Als er te veel van de stof bromide in het afvalwater zit, kan bromaat ontstaan, een soort bleekmiddel. Dit is niet wenselijk. Het bedrijf dat het meeste bromide loost hebben we daarom opgespoord. Nu onderzoeken we samen hoe de bromidelozing beperkt kan worden.
- We breidden onze zuiveringen daar waar nodig uit met aanvullende reinigingstrappen om te voldoen aan de Kaderrichtlijn Water (KRW)-doelen in 2027.
- We optimaliseerden onze zuivering in Asten zodat we het water nog schoner kunnen maken. We haalden een record aan stikstof uit het rioolwater.
- We voerden in samenwerking met het ministerie in totaal meer dan 1800 corona-bemonsteringen uit over al onze zuiveringen.
- We deden de eerste geslaagde proeven met kunstmatige intelligentie in de besturing van een zuivering en breidden dit uit naar onze rioolwatergemalen.
- We zijn in gesprek met bedrijven om gezuiverd rioolwater in te zetten als herbruikbaar water in plaats van als afvalproduct. Zo kan het bijvoorbeeld ingezet worden als spoelwater voor bedrijfshallen en als koelwater.
- We bereidden ons voor op de inzet van restwarmte uit onze zuiveringen met behulp van Aquathermie.
- We werkten aan de renovatie van het stamriool tussen Oijen en Oss.
Energie- en klimaatneutraal én circulair
In 2030 willen we alle energie, voor eigen gebruik, zelf opwekken. En in 2050 willen we klimaatneutraal zijn en bijdragen aan een circulair Nederland. Dit betekent netto geen uitstoot van broeikasgas, het minimaliseren van primaire grondstoffen (fossiel, metaal, mineraal), circulair ontwerpen en kringlopen sluiten. Ook in 2022 zetten we belangrijke stappen.
- We leverden zonneweides op in Aarle-Rixtel, met ruim 9000 panelen in totaal en een verwachte elektriciteitsproductie van 3,9 GWh per jaar en een bijdrage van 7,5% in onze energieneutraal ambitie.
- We gaan door met het plaatsen van zonnepanelen op onze zuiveringen. Op dit moment zijn Oijen en Land van Cuijk aan de beurt. Deze projecten zijn bijna afgerond.
- We schatten dat we eind 2022 voor ongeveer 80% energieneutraal waren.
- In 2022 wisten we het certificaat van de CO2-prestatieladder te behouden.
- We stoten lachgas uit op onze zuiveringen. Dat is schadelijk voor het klimaat. Om te testen hoe we lachgasemissie kunnen verminderen, plaatsten we 14 lachgassensoren op de zuiveringen.
- We startten met een roadshow binnen onze organisatie. Dat deden we om met medewerkers de routekaart te delen die onze doelen en ambities beschrijft voor de thema’s energie, klimaat en circulair. Collega’s gaan in 2023 hieraan meewerken.
- We hebben de Circulaire Peiler als pilot ingezet. De peiler is een inspirerend middel dat ons helpt vast te stellen in hoeverre een project circulair is. Hoe meer maatregelen die circulariteit vergoten, hoe hoger het peil. De peiler helpt ons ook om betere afwegingen te maken bij circulair ontwerpen.
- We willen meer biogas op de zuivering in ’s-Hertogenbosch produceren. We zijn al gestart met de voorbereidingen om dit voor elkaar te krijgen.
- Bij de uitbreiding van de vergister in ’s-Hertogenbosch willen we stikstof terugwinnen. Het onderzoek hiernaar startten we in 2022 en het loopt nog.
- We deden onderzoek naar de haalbaarheid van windenergie. En in 2022 besloten we om in 2023 te verkennen of we kunnen participeren in windprojecten van derden.
- We werken aan een energie- klimaat- en circulariteitdashboard. Dit is een instrument waarmee we kunnen monitoren of wat we doen ook daadwerkelijk bijdraagt aan onze duurzaamheidsdoelen en ambities.
- De bacteriën op de zuiveringen hebben zuurstof nodig om hun werk goed te doen; om vuil water weer schoon te eten. Beluchten kost energie. We zijn een pilot gestart met nanobubbeltechnologie om te kijken of het energiezuiniger kan.
- Peilschalen van biocomposiet, gemaakt van onder andere riet en agrarisch afvalmateriaal. In 2022 startten we een proef met enkele peilschalen.
Innoveren
Innoveren, vernieuwen, verbeteren, grote en kleine stappen. Onze innovatoren zijn er maar druk mee. Continu zoeken zij naar manieren om slimmer en duurzamer te werken. In 2022 ging de aandacht uit naar vele verkenningen, pilots, demonstraties en samenwerkingen.
- Pilot Torwash op de zuivering in land van Cuijk: onderzoek naar een nieuwe manier van slibverwerking
- Pilot op de zuivering in Asten: toepassing van nieuwe membranen voor de verwijdering van medicijnresten
- We deden een proef met warm water voor het bestrijden van de invasieve exoot Japanse duizendknoop.
- In samenwerking met het bedrijf Datacadabra deden we een test met Mohawk: Slimme software waarmee we met een camera op een boot real-time planten kunnen herkennen, zoals de exoot waternavel die tussen het riet kan zitten.
- We deden onderzoek naar de Waterwegwijs, de ontwikkeling van een nieuwe app om waterdata voor inwoners te ontsluiten.
- Onderzoek naar toepassing van reststromen uit ons waterbeheer voor kweek van insecten.
- We ontwikkelden een zelflerend en zelfsturend platform ‘Poseidon’ voor een centrale aansturing van de afvalwaterketen.
- Het 3D inmeten tijdens het maaien van watergangen is in 2022 als standaard eis opgenomen in de bestekken. Zo wordt tijdens het maaien meteen de diepte en breedte van de waterlopen gemeten.
- We verkenden diverse nieuwe thema’s zoals: de regionale koolstofmarkt, de kansen van natte teelten zoals de lisdodde. En we verkenden ook een alternatieve inzet van gezuiverd afvalwater.
Onderhoud en sloten
Als sloten en beken dichtgroeien kan het water niet goed stromen. Daarom maaien en baggeren we onze watergangen. In 2022 hebben we weer heel wat meters onder handen genomen.
- We maaiden maar liefst 4483 kilometer sloten
- We baggerden 212 kilometer sloten
- En de 50 duikers die te krap waren en daardoor verstopt raakten hebben we vergroot
- In de Peelregio hebben we gezorgd dat de wateraanvoer voor nu en in de toekomst goed is geregeld. Het gaat om een traject van 10 kilometer per kanaal. We baggerden het Kanaal van Deurne en de Helenavaart. We herstelden de kanaalkades van het Kanaal van Deurne en we verbeterden de inspectie- en onderhoudspaden.
Verbeteren van de dienstverlening
Wij blijven onze dienstverlening aan inwoners, boeren, ondernemers en samenwerkingspartners verbeteren. Dat doen we persoonlijk én digitaal, ook in 2022.
- Op onze website kun je steeds meer digitaal regelen met DigiD en eHerkenning. Denk bijvoorbeeld aan: een melding doen, subsidie aanvragen of een klacht indienen. We hebben maar liefst 26 e-formulieren. Inloggen kan als burger DigiD, bedrijf (eHerkenning) en Europese burger (eIDAS). Heel veel is digitaal te regelen, maar de warme stem van onze collega’s is er ook altijd
- Met behulp van de Vergunningenchecker kun je digitaal eenvoudig checken of je een vergunning nodig hebt.
- Op tal van plekken zijn we aan het werk, vast ook bij jou in de buurt. Kijk via de kaart op onze website welk project in welke gemeente speelt.
Educatie
- Samen met de waterschappen Brabantse Delta, De Dommel en Rivierenland ontwikkelden we het escapespel Kraak de Klas. Kraak de Klas ‘Een verstopping op de rioolwaterzuivering’ is een escapespel voor onderbouwklassen van het voorgezet onderwijs. Scholen kunnen Kraak de Klas gratis lenen. Daarnaast kunnen scholen ook nog steeds het escapespel over klimaat lenen: ‘Kraak de Klas: Klimaatzorgen in Nederland’
- We namen deel aan Waterdiertjes.nl en zetten dit voort in 2023. Door waterdiertjes te vangen en in te voeren op www.waterdiertjes.nl krijgen we een beter beeld van het waterleven in Nederland, kunnen we maatregelen nemen om de waterkwaliteit te verbeteren én maken we inwoners en scholen waterbewuster.
- Samen met de gemeenten Asten en Someren, Stichting CuVoSA, IVN Asten-Someren en Museum Klok & Peel zetten we dit schooljaar een ambitieuze duurzaamheidscampagne op.
- We lieten het leerlingen van diverse basisscholen in de gemeenten Helmond en Laarbeek tijdens klimaatlessen ontdekken aan de hand van de watertafel. Centraal tijdens de lessen stond het veranderende klimaat en hoe we ons daartegen kunnen beschermen.
- We verzorgden gastlessen op scholen over ons waterschapswerk.
Subsidies
- Met 497 aanvragen hebben we in 2022 nog meer klimaatsubsidies verleend dan de jaren hiervoor: in 2020 160 aanvragen en in 2021 274 aanvragen. De meeste aanvragen hebben geleid tot een groenere omgeving door meer groene daken te realiseren en tuinen te vergroenen. Zo krijgen dieren, planten en water meer ruimte. Daarnaast is er in totaal meer dan 17.000 m2 afgekoppeld van de riolering. Bijvoorbeeld door de aanschaf van een regenton of infiltratiekrat. Hierdoor wordt iedere regendruppel opgevangen op de plek waar deze valt of komt direct in de bodem terecht. Zo gaat het schone regenwater niet onnodig meteen het riool in. En in droge periodes kun je met het opgevangen regenwater de tuin water geven. Win win!
-
In 2022 hebben we aan 21 aanvragen voor de subsidie recreatie-educatie-participatie toegekend, voor een totaalbedrag van €249.138,10. Het subsidieplafond voor deze regeling is €250.000 per jaar, dus er is in 2022 maximaal gebruik van gemaakt. We zien aanvragen binnenkomen voor zeer uiteenlopende projecten: van natuur-/watereducatie voor scholen tot cultuurhistorische wandelroutes en van evenementen rondom 200 jaar Zuid-Willemsvaart tot realisatie van een centraal infopunt voor SUP- en kanoroutes.
-
In 2022 is 14 keer de subsidie biodiversiteit aangevraagd, voor bijvoorbeeld het planten van fruitbomen, het plaatsen van nestkastjes of bijenhotels.
-
Voor boeren en inwoners van het buitengebied is er nog de STILA-regeling, voor bijvoorbeeld de realisatie van een natuurvriendelijke oever of poel.
Projecten
Ook in 2022 werkten we aan vele projecten voor schoon, veilig en voldoende water in Oost-Brabant.
- We startten met de werkzaamheden voor een klimaatbestendig en natuurvriendelijk beekdal in Asten en Someren. We laten onder meer de Aa en Kleine Aa weer slingeren, leggen vispassages aan en automatiseren of vervangen stuwen in het gebied.
- We pakten de monding van de Campagnebeek bij Maashees aan. Hier verwijderden we onder meer stortsteen zodat vissen de beek in kunnen trekken. En we creëerden meer ruimte voor water, bij hevige buien.
- We rondden het groot onderhoud aan de Peelkanalen af. Ongeveer 100.000 kuub slib is daar verwijderd, wat neerkomt op zo’n 4.000 vrachtwagens.
- We pasten onder meer stuwen en duikers aan in de Beekerloop in Asten en maakten de beek op sommige plekken breder. Het water kan nu sneller wegstromen en zorgt bij piekbuien voor minder overlast in nabij liggende wijken. En nieuwe natuurvriendelijke oevers en vispassages verbeteren de biodiversiteit in de beek.
- We startten in de Maashorst om verdroging in het natuurgebied tegen te gaan. We organiseerden bijeenkomsten met samenwerkingspartners, belanghebbende organisaties en omwonenden van waterlopen. We werken toe naar een plan met maatregelen die we in 2023 kunnen uitvoeren.
- We onderzochten hoe we ’s-Hertogenbosch en omgeving kunnen beschermen tegen extreem hoogwater. Mogelijke oplossingen zijn nu in beeld en die gaan we in 2023 uitwerken.
- Meerder projectplannen zijn definitief vastgesteld door ons dagelijks bestuur en gaan komend jaar in uitvoering, zoals: de plannen voor de herinrichting van de Graafsche Raam, Oeffeltse Raam, ’t Gulden Land en Sint Jansbeek.
- We automatiseerden stuwen en legden stuwen aan. Zo kunnen we het waterpeil beter reguleren en snel inspelen op natte en droge weersomstandigheden.
- We organiseerden tientallen informatiebijeenkomsten en werksessies om inwoners en belanghebbenden bij te praten en om ideeën op te halen over projecten in de omgeving.
- We leverden een nieuwe grondstrategie op voor de opgaven in het waterbeheerplan 2022-2027
- We startten met de grondverwerving voor project Meanderende Maas.
- De grondverwerving voor project Wijboschbroek werd in 2022 hervat en bevindt zich nu in de afrondingsfase.
In 2023 op de hoogte blijven van onze werkzaamheden?
Abonneer je gratis voor onze wekelijkse nieuwsservice!
Abonneer je op onze digitale nieuwsbrief en ontvang leuke en interessante artikelen over diverse onderwerpen wekelijks in je mailbox. Iedere donderdag om 12.00 uur ontvang jij als abonnee een automatische nieuwsbrief met ons laatste nieuws. Leuk als je abonnee bent of wordt!