2023 is hard op weg om het natste jaar in zeker dertig jaar tijd te worden. In oktober viel er opnieuw veel meer neerslag dan gebruikelijk. Het gevolg? Zeer hoge grondwaterstanden, meer afvoer van water en een bodem die totaal is verzadigd. Vijf vragen en antwoorden over de actuele situatie.
Hoeveel regen viel er in oktober?
In ons werkgebied was er gedurende de maand sprake van 120 tot 180 millimeter neerslag, waarbij in de noordelijke delen het meeste viel. Ter vergelijking: normaal valt in oktober ‘slechts’ tussen de 60 en 80 mm. Ten opzichte van vorig jaar is er dit jaar al ruim 320 mm meer regen gevallen dan in een gemiddeld jaar. Als het zo doorgaat wordt 2023 het natste jaar in zeker dertig (!) jaar.
Is dat goed nieuws voor het grondwater?
De grondwaterstandenkaart laat op dit moment een uniek beeld zien: alleen maar donkerblauwe bolletjes. Dat wil zeggen dat de grondwaterstanden in ons hele gebied erg hoog zijn.
De grondwaterstanden zijn over het algemeen tussen de 50 en 100 centimeter hoger dan normaal voor deze tijd van het jaar. In vergelijking met vorig jaar staan de grondwaterstanden zelfs tot wel 150 cm hoger. De grootste afwijking van grondwaterstanden zijn op de hogere gronden te vinden. In lagergelegen delen zijn de afwijkingen wat minder groot.
Bekijk de actuele grondwaterstanden in ons waterdataportaal
Waarom voeren we meer water af?
Omdat de grondwaterstanden zo hoog zijn, is er weinig ruimte in de ondergrond om water te kunnen bergen. De sponswerking van de bodem is vrijwel maximaal benut.
Water dat als regen valt, komt daardoor sneller tot afstroming in de sloten. Na buien zien we forse afvoerpieken in de waterlopen. De aanvoer van water is tegelijkertijd teruggeschroefd naar het minimum.
Wat betekent dat voor het waterpeil?
In deze ‘natte situatie’ kunnen stuwen lager worden gezet. Door het grote aanbod van water kunnen waterstanden wel nog steeds hoog zijn. We blijven soepel omgaan met verzoeken tot peilverlaging.
In de polders rond Oss en Den Bosch zijn stuwen teruggebracht naar de lagere winterpeilen. In de rest van het werkgebied zijn peilen verlaagd in de hoofdwaterlopen, risicovollere gebieden en lagergelegen gebieden. Waar geen grote risico’s op overlast zijn, blijven stuwen hoog staan. Dat is met name het geval op de hogere gronden.
Op ons verzoek is de waterstand van de Maas bovenstrooms de sluis bij Grave met 10 centimeter verlaagd. Op die manier kunnen sloten en beken die afhankelijk zijn van het Maaspeil overtollig water beter kwijt.
Hoe gaat het verder in november?
De eerste week van november lijkt volgens de huidige verwachtingen nog nat van start te gaan. Later lijkt de maand minder nat en minder onstuimig te gaan verlopen. We verwachten dat grondwaterstanden de eerste weken van november nog onverminderd hoog blijven.