Gevolgen van krapte op het elektriciteitsnet raken ook ons waterschap


16 oktober 2024

Het elektriciteitsnet zit op slot. Grote delen van Nederland en zelfs heel Brabant hebben te maken met deze ‘netcongestie’. De vraag naar capaciteit op het net stijgt en er is niet altijd genoeg ruimte vrij. Ook voor ons waterschap is dit een serieus probleem waar we ons zorgen over maken. Projecten op het gebied van schoon en veilig water komen stil te liggen, lopen vertraging op en/of worden duurder.

Rioolwaterzuiveringen

Een van de voorbeelden van het overvolle stroomnet is een project op onze rioolwaterzuivering in Den Bosch. Hier willen we het slib van al onze zuiveringen gaan vergisten, om zo meer biogas te produceren. Omdat de benodigde elektriciteit voorlopig niet beschikbaar is, hebben we dit stilgezet. En dat terwijl dit extra biogas - samen met het biogas dat we al produceren - kan worden gebruikt om woningen te voorzien van energie. Het project draagt bovendien bij aan het energieneutraal maken van ons waterschap.

Een ander voorbeeld is het winnen van warmte uit gezuiverd afvalwater bij onze rioolwaterzuiveringen, aquathermie genaamd. Ook dit kunnen we voorlopig niet serieus bekijken vanwege de problemen op het net. Jammer, want de potentie is bewezen en meerdere gemeenten hebben er oren naar. “Zowel biogas en aquathermie kunnen bovendien deel zijn van de oplossing. Want als we alle woningen van een elektrische warmtepomp gaan voorzien, wordt de situatie op het stroomnet er juist niet beter op”, zegt dagelijks bestuurslid Suzanne de Zoeten. “Daarom de oproep aan medeoverheden, netbeheerders en bedrijfsleven om samen te kijken naar oplossingen.”

Dijkverbetering

De problemen van een overbelast net spelen niet alleen bij de zuiveringen. Het raakt ook onze dijkverbeteringstrajecten. Daar hebben we voldoende elektrisch vermogen nodig om zware machines duurzaam te laten werken. Suzanne de Zoeten: “Al bekijken we wel hoe we op onze rioolzuiveringen opgewekte energie kunnen opslaan en weer gebruiken om materieel mee op te laden. Elektrificeren is juist ook belangrijk met oog op de stikstofproblematiek.”

Overvloedig water wegpompen

Ook voor onze gemalen heeft netcongestie gevolgen. Om overvloedig water weg te pompen, is uitbreiding van de pompcapaciteit noodzakelijk. Nu is het al zo dat onze gemalen bij hoogwatersituaties meer vermogen vragen dan dat wij beschikbaar krijgen. “Op rustige momenten, die veel vaker voorkomen, hebben we juist weer veel minder capaciteit nodig, terwijl die wel voor ons ‘gereserveerd’ is”, aldus Suzanne de Zoeten. Zij zou graag zien dat in de regio betere onderlinge afstemming plaatsvindt van ‘pieken en dalen’ qua stroomverbruik. “Als een van de bedrijven in onze omgeving bijvoorbeeld minder stroom kan verbruiken op die paar momenten dat wij veel water te verwerken hebben, ga je al naar een oplossing.”

Extra capaciteit

Per 1 oktober is er regelgeving gewijzigd, waardoor bepaalde organisaties - waaronder waterschappen - ‘maatschappelijke prioriteit’ kunnen aanvragen. Als waterschap hebben we daarom voor verschillende projecten extra capaciteit op het net aangevraagd bij de netbeheerder, maar het is de vraag of en wanneer we die krijgen. Er moet dan namelijk wel extra capaciteit bij komen op het net. Zo niet, dan valt er ook niks te verdelen.

Zelf doen we het mogelijke om de gevolgen van netcongestie te beperken. Denk bijvoorbeeld aan besparing, voorkomen van piekbelasting als dat mogelijk is en andere werkplanningen. Maar ook dat kan maar tot zekere hoogte en is zeker geen permanente oplossing.

Voor waterschappen is het heel belangrijk om altijd voldoende elektriciteit te hebben en houden voor hun wettelijke taken. Dat is ook het pleidooi van de landelijke Unie van Waterschappen: Netcongestie en de waterschappen - Unie van Waterschappen.