Waterbericht februari: een omslagpunt van ‘zeer nat’ naar droge omstandigheden

Gemiddeld viel er in ons werkgebied in februari 45 millimeter neerslag. Dat is 30 procent minder dan wat er gemiddeld valt in die maand. Maart is zeer zonnig en warm gestart zonder een drup regen in de eerste kleine twee weken.

Wat betekent dit voor de grondwaterstanden?

Overal zijn de grondwaterstanden gezakt, met gemiddeld twintig tot wel veertig centimeter. Alleen op de Deurnsche Peel bleven de grondwaterstanden stabiel. Dat is te verklaren, omdat een zo stabiel mogelijke grondwaterstand hoort bij het hoogveengebied dat daar ligt.

In een klein deel van ons werkgebied staan de grondwaterstanden op dit moment nog altijd hoger dan gemiddeld voor dit moment van het jaar, door de maandenlange ‘nattigheid’. Dat zijn delen van de Maashorst, de Strabrechtse Heide en andere natuur- en bosgebieden op de hogere zandgronden. Het grondwater daalt daar wel gestaag, maar trager. Het zakt langzamer weg en blijft langer in het gebied. De grondwaterstanden in deze gebieden zijn nu wel zo’n halve meter lager dan vorig jaar, toen het extreem nat was.

In de rest van ons werkgebied - op de lagere gronden en in de polders - staat het grondwater rond het gemiddelde of tot wel twintig centimeter lager dan je op dit moment zou mogen verwachten.

Hoe kan het dat er nog altijd water op het land staat?

Ondanks dat het nu een periode droog is, zien we dat er her en der nog altijd water op het land staat en de bodem nog zeer nat is. Het water kan op deze percelen niet in de grond zakken en dat heeft vaak met de bodemstructuur te maken.

Een bodem kan bijvoorbeeld dichtgereden zijn met zware machines, in combinatie met de natte omstandigheden. Een andere mogelijke oorzaak is dat er op specifieke plekken nog kwelwater naar boven komt op laaggelegen percelen. Over het algemeen drogen de percelen nu op en worden er volop landbewerkingen uitgevoerd voor de start van het groeiseizoen.

Hoe staat het met de waterstanden in sloten en beken?

Na een lange periode met verhoogde afvoeren en (na langdurige regenbuien) forse afvoerpieken in de waterlopen, zien we nu afvoeren die bij het moment van het jaar passen. Waterstanden tonen eenzelfde beeld: gemiddelde waarden voor de tijd van het jaar.

Hoe gaat het waterschap met de huidige situatie om?

Met ons peilbeheer anticiperen we op drogere tijden. Tegelijk houden we rekening met lokale natte omstandigheden en landbewerkingen die plaatsvinden. Waar het moet, worden stuwen fors lager gehouden dan het zogeheten streefpeil. Het streefpeil wordt door het waterschap jaarrond nagestreefd tijdens gemiddelde weersomstandigheden.

In het overgrote deel van werkgebied zijn stuwen de afgelopen periode naar streefpeil gezet ofwel stonden ze al rond het streefpeil. Waar het kan, gaan stuwen naar een peil dat boven het streefpeil staat. We balanceren tussen nog altijd natte omstandigheden en een droger wordend watersysteem.

Wat is de verwachting voor de komende weken?

De verwachting is dat de rest van maart op een enkel buitje na droog zal verlopen. Als deze verwachting uitkomt, zal het watersysteem verder opdrogen en zullen grondwaterstanden gestaag blijven zakken.

Hoe snel dat gaat, is afhankelijk van de hoeveelheid regen en de mate van verdamping. Bomen staan nog niet in blad en dat zorgt ervoor dat er vanuit begroeiing niet veel verdamping is. Als de natuur gaat bloeien dan neemt de verdamping toe. Bij zeer zonnig weer met een droge wind uit het oosten, zal de verdamping zelfs fors toenemen.

Na twintig maanden van zeer natte omstandigheden, staan we nu op een omslagpunt naar droge omstandigheden en daar zullen we op moeten anticiperen.